KUR'AN ;

• Şu kitâb-ı kebir-i kâinatın bir tercüme-i ezeliyesi...
• ve âyât-ı tekviniyeyi okuyan mütenevvi dillerinin tercüman-ı ebedîsi...
• ve şu âlem-i gayb ve şehadet kitabının müfessiri...
• ve zeminde ve gökte gizli esma-i İlahiyenin mânevi hazinelerinin keşşâfî...
• ve sutûr-u hâdisatın altında muzmer hakaikın miftahı...
• ve âlemi şehadette âlem-i gaybın lisanı...
• ve şu âlemi şehadet perdesi arkasında olan ve âlem-i gayb cihetinden gelen iltifâtât-ı ebediye-i Rahmaniye ve hitâbât-ı ezeliye-i Sübhaniyenin hazinesi...
• ve şu İslamiyet âlem-i mânevîsinin güneşi, temeli, hendesesi,...
• ve avâlim-i uhreviyenin mukaddes haritası...
• ve zât ve sıfât ve esma ve şuûn-u İlâhiyenin kavl-i şarihi, tefsir-i vâzıhı, bürhan-ı katıı, tercüman-ı sâtıı...
• ve şu âlem-i insaniyetin mürebbîsi... ve insaniyet-i kübra olan İslâmiyetin mâ ve ziyâsı...
• ve nev-i beşerin hikmet-i hakikiyesi... ve insaniyeti saadete sevkeden hakiki mürşidi ve hâdisi...
• ve insanlara

 hem bir kitab-ı şeriat,
 hem bir kitâb-ı dua,
 hem bir kitâb-ı hikmet,
 hem bir kitâb-ı ubudiyet,
 hem bir kitâb-ı emir ve dâvet,
 hem bir kitâb-ı zikir,
 hem bir kitâb-ı fikir,

• hem insanın bütün hâcât-ı mâneviyesine merci olacak çok kitapları tazammun eden tek, câmi' bir kitâb-ı mukaddes,
• hem bütün evliya ve sıddîkinin ve urefa ve muhakkıkînin muhtelif meşreblerine ve ayrı ayrı mesleklerine, herbirindeki meşrebin mezâkına lâyık ve o meşrebi tenvir edecek ve herbir mesleğin mesâkına muvafık ve onu tasvir edecek birer risale ibraz eden mukaddes kütüphane hükmünde bir kıtab-ı semâvîdir.

Kur'an, Arş-ı Âzamdan, İsm-i Âzamdan, her ismin mertebe-i âzamından geldiği için,

Kur'an bütün âlemlerin Rabbi itibariyle Allah'ın kelâmıdır.

• Hem bütün mevcudatın ilâhı ünvaniyle Allah'ın fermanıdır.
• Hem bütün semavât ve arzın Halikı namına bir hitaptır.
• Hem Rububiyet-i mutlaka cihetinde bir mükâlemedir.
• Hem saltanat-ı âmme-i Sübhaniye hesabına bir hutbe-i ezeliyedir.
• Hem rahmet-i vâsia-i muhîta nokta-i nazarında bir defter-i iltifâtât-ı Rahmaniyedir.
• Hem Ulûhiyetin azamet-i haşmeti haysiyetiyle, başlarında bazen şifre bulunan bir muhabere mecmuasıdır.
• Hem İsm-i Âzamın muhîtinden nuzul ile Arş-ı Âzamın bütün muhatına bakan ve teftiş eden hikmet-feşan bir kitâb-ı mukaddesdir. Ve şu sırdandırki; Kelâmullah ünvanı, kemâl-i liyakatle Kur'ana verilmiş ve daima da veriliyor.

Kur'andan sonra, sair enbiyanın kütüp ve suhufları derecesi gelir. Sair nihiyetsiz kelimat-ı İlâhiyenin ise, bir kısmı dahi; has bir itibarla, cuz'î bir ünvan ile, hususi bir tecelli ile, cuz'î bir isim ile ve has bir rububiyet ile ve mahsus bir saltanat ile ve hususi bir rahmet ile zâhir olan ilhamat suretinde bir mükâlemedir. Melek ve beşer ve hayvanatın ilhamları, külliyet ve hususiyet itibariyle çok muhteliftir.

Kur'an ; asırları muhtelif bütün enbiyanın kitaplarını ve meşrebleri muhtelif bütün evliyanın risalelerini ve meslekleri muhtelif bütün asfiyanın eserlerini icmalen tazammun eden... cihat-ı sittesi parlak.. ve evham ve şübehatın zulümatından musaffa... ve nokta-i istinadı, bilyakîn vahy-ı semavî ve kelâm-ı ezelî.. ve hedefi ve gayesi bilmüşahede saadet-i ebediye... içi, bilbedahe hâlis hidayet... üstü, bizzarure envar-ı îman... altı biilmelyakîn delil ve bürhan.. sağı, bittecrube teslim-i kalb ve vicdan.. solu, biaynelyakîn teshir-i akıl ve iz'an.. meyvesi, bihakkalyakîn rahmet-i Rahman ve dâr-ı cinân... makamı ve revacı, bi'l-hadi's-sadık makbul-ü melek ve ins ve cân bir kitâb-ı semavîdir.